Vì Sao Chúng Ta Thường Không Hài Lòng Về Nhau?

Bạn có đang hài lòng về những mối quan hệ của mình không?

Đây là câu hỏi mà gần như rất hiếm người có thể trả lời rằng họ đang hài lòng với tất cả những mối quan hệ họ có. Là con người, phần lớn chúng ta đều luôn có những điểm chưa hài lòng về những mối quan hệ của mình. Lý giải cho việc chúng ta không hài lòng về nhau thì có nhiều nguyên nhân khác nhau. Một trong những nguyên nhân phổ biến đó là vì chúng ta có những sự khác biệt dẫn đến hệ quả là không hợp nhau. Chúng ta khác biệt về hoàn cảnh sống, về trải nghiệm trong quá khứ, về hệ tư tưởng, niềm tin, giá trị sống,… dẫn đến chuyện xung đột về quan điểm, tư tưởng. Chưa kể, tất cả chúng ta đều không có ai là hoàn hảo, ai cũng có điểm tốt và cả điểm xấu. Mỗi người lại có một tính cách khác nhau như ông bà ta vẫn nói “Cha mẹ sinh con trời sinh tính”, mà tính tình khác nhau thì có người hợp người không, không hợp thì khó mà hài lòng về nhau nếu cùng chung sống. Như vậy, có rất nhiều yếu tố thuộc về trải nghiệm quá khứ, hay những yếu tố thuộc về tính cách, văn hóa có sẵn thì sẽ rất khó thay đổi hoặc cần rất nhiều thời gian để thay đổi.

Tuy nhiên, sự thật thì có những mối quan hệ không phải lúc nào chúng ta cũng có quyền lựa chọn, chẳng hạn như gia đình, người thân ruột thịt, hay đồng nghiệp. Một người sinh ra sẽ không có quyền lựa chọn cha mẹ hay lựa chọn anh, chị em ruột. Một người lựa chọn một tổ chức, người đó có quyền lựa chọn sếp, lựa chọn công ty nếu thấy văn hóa phù hợp nhưng người đó cũng không thể nào lựa chọn được tất cả những đồng nghiệp còn lại phải theo ý mình. Chưa kể, ngay cả khi có những mối quan hệ chúng ta lựa chọn kỹ lưỡng, mỗi người vẫn sẽ có những sự khác biệt trong tính cách, và không phải lúc nào cũng có thể làm hài lòng về nhau. Vậy thì, có cách nào để chúng ta giảm bớt sự khó chịu, đôi khi là thất vọng, và gia tăng sự hài lòng đối với các mối quan hệ không?

Bài viết này sẽ phân tích về một yếu tố tâm lý có thể thay đổi được giúp giải quyết và gỡ rối phần nào những vấn đề thường gặp trong các mối quan hệ.

TÁC ĐỘNG CỦA NHỮNG KÌ VỌNG KHÔNG LỜI

Là con người, chúng ta luôn kì vọng về những mối quan hệ xung quanh mình. Nghịch lý nằm ở chỗ, chúng ta thường không nói ra nhưng lại muốn họ đáp ứng được điều đó.

Cha mẹ kì vọng ở con cái trở thành hình mẫu theo mong muốn của cha mẹ. Con cái kì vọng cha mẹ phải tâm lý và hành xử theo hình mẫu của con cái. Vợ chồng kì vọng đối phương phải yêu thương, quan tâm theo mong muốn của chính mình. Sếp kì vọng nhân viên phải hiểu những gì mình nói. Nhân viên kì vọng sếp phải đối xử, đãi ngộ theo mong muốn của mình.

Tất cả chúng ta đều mong muốn người khác đối xử với mình theo cách mình muốn được đối xử, nhưng chúng ta lại thường ít khi nói hoặc cho người khác biệt mình thực sự mong muốn được đối xử như thế nào. Hệ quả là người khác đối xử với chúng ta theo cách họ nghĩ là bạn mong muốn được đối xử. Ngược lại, chúng ta cũng thường đối xử với người khác theo cách mình nghĩ là tốt cho họ. Nhưng thực tế thì mỗi người chúng ta đều không ở trong hoàn cảnh của nhau, cho nên điều mình nghĩ là tốt cho người khác dưới góc nhìn và cảm nhận của chúng ta chưa chắc đã thực sự là tốt cho người khác dưới góc nhìn và cảm nhận của họ. Trong khi, để biết rõ nhất một người muốn được đối xử như nào thì chúng ta cũng cần phải hỏi họ rõ ràng. Hệ quả đó chính là, chúng ta dần dần có những kì vọng không lời vào nhau, và cảm thấy không hài lòng khi người khác không làm theo đúng kì vọng của chúng ta.

Khi không hài lòng về nhau, nhiều người cũng không dễ để nói ra với đối phương, mà thường giữ lại trong lòng. Hệ quả là một ngày nào đó, giọt nước tràn li. Cha mẹ, con cái bất đồng quan điểm. Vợ chồng mâu thuẫn li dị nhau. Sếp đuổi việc nhân viên, nhân viên bỏ sếp đi công ty khác. Cảm xúc tích tụ lại trong lòng, dần dần trong chúng ta sự khó chịu và mâu thuẫn ngày càng đè nén lên nhau. Hệ quả là người ta đi nói xấu người khác vì họ không làm được những gì mà ta kì vọng. Trong khi sự thật thì tất cả mối quan hệ đổ vỡ, nguyên nhân đều đến từ cả hai, chứ không bao giờ chỉ ở một người.

ĐỪNG NGHĨ RẰNG NGƯỜI KHÁC HIỂU NHỮNG GÌ BẠN HIỂU

Chúng ta luôn biết những gì mình biết. Điều đó không có nghĩa là người khác cũng biết những gì bạn biết. Do vậy, để có thể hòa hợp được với nhau, cách tốt nhất là hãy trao đổi kì vọng.

Con người chúng ta khác nhau, cho nên chúng ta luôn có những kì vọng khác nhau. Thế nên, giải pháp đó là phải trung hòa kì vọng. Điều này cũng giống như một người chỉ uống được nước nóng và một người chỉ uống được nước lạnh. Người uống nước nóng và người uống nước lạnh không thể ép người khác uống thứ nước giống mình. Nhưng cả hai, đều có thể chấp nhận một cốc nước ấm.

Khi cha mẹ hỏi con cái về kỳ vọng của con, con cái hãy hỏi cha mẹ về kỳ vọng của cha mẹ, vợ chồng hỏi kì vọng của đối phương về nhau, sếp hỏi nhân viên về kì vọng của nhân viên, nhân viên hỏi sếp kì vọng của sếp về mình, thì kết quả là chúng ta sẽ hiểu nhau và nâng cao sự chấp nhận nhau về nhau hơn rất nhiều.

Thêm vào đó, bên cạnh những kì vọng lớn là những kì vọng nhỏ. Những kì vọng nhỏ thường xoay quanh những việc đơn giản hay thường nhặt hàng ngày. Những kì vọng này mang tính chất chu kì và thay đổi thường xuyên theo thời gian. Cho nên, hàng tháng chúng ta có thể trao đổi với nhau những kì vọng.

• Nếu bạn là người thẳng thắn, bạn có thể hỏi câu “Điều gì mà bạn cảm thấy không hài lòng ở tôi trong thời gian qua?”
• Nếu bạn là người thích sự nhẹ nhàng và dễ chịu hơn, bạn có thể hỏi “Điều gì bạn nghĩ là tôi có thể làm tốt hơn?”.

Việc hỏi này có rất nhiều tác dụng.

1. Nó giúp đối phương dễ chịu hơn về bạn nếu như bạn có làm mọi thứ không được như kì vọng của họ.

2. Khi họ nói thẳng trước mặt bạn, họ sẽ không có nhu cầu đi “nói xấu” bạn sau lưng. Ngược lại, nếu họ rất không hài lòng về bạn, nhưng lại không muốn nói trước mặt bạn, nhiều khả năng họ sẽ tìm một người khác để xả, mà không phải là bạn.

3. Khi có những thông tin phản hồi, bạn có thể dễ dàng điều chỉnh để tốt lên. Sẽ có những thứ người khác nhìn được ở bản thân chúng ta mà chính chúng ta không nhận ra, như thế chẳng phải quá tốt hay sao.

4. Trong trường hợp họ hiểu sai về bạn, hoặc điều họ góp ý cho bạn là không chính xác, đây chính là cơ hội để bạn giải thích cho họ.

Nói chung, người Việt mình hay có tâm lý “để bụng” hoặc “bằng mặt nhưng không bằng lòng”. Chúng ta có những kì vọng về nhau, nếu người khác không thực hiện được thì chúng ta vô tình dễ để bụng, không hài lòng về họ. Thế nên, lớp người trẻ hiện đại, những người thấu hiểu tâm lý thì nên thay đổi. Có gì thì cứ thẳng thắn trao đổi với nhau, đừng ngần ngại và đặc biệt nên ghi nhớ câu châm ngôn:

Bụng chỉ nên để thức ăn thôi!

*Bài viết độc quyền tại Tâm lý học ứng dụng

Edward