SÁCH TÂM LÝ HAY NÊN ĐỌC: LÀM THẾ NÀO ĐỂ SỐNG KHỔ SỞ?
Ngày nay, chúng ta không còn phải lo lắng về chuyện ăn no mặc ấm, thay vào con người có thể ăn ngon mặc đẹp, đời sống vật chất lên cao, công nghệ tiện nghi hiện đại. Nhưng, có một sự thật mà chúng ta phải thừa nhận là con người luôn phải tìm cách cải thiện đời sống tinh thần u tối không mấy vui vẻ của mình. Rất nhiều người thức đêm không phải vì mất ngủ, cũng không phải để làm một công việc nào đó. Có lẽ sự mệt mỏi tinh thần đã ngăn họ nghỉ ngơi.
Một minh chứng rất rõ ràng đó là có hàng nghìn cuốn sách hướng dẫn con người làm sao để hạnh phúc, vui vẻ, vượt qua stress, vượt qua nỗi buồn, tuyệt vọng… ra đời mỗi năm. Nhưng tất cả vẫn không làm cho chúng ta thỏa mãn và hạnh phúc dường như là một điều quá khó khăn để nắm giữ. Nếu đi mãi một con đường mà không thấy đích, khi cố gắng mà vẫn bế tắc thì điều tốt nhất khi này, hãy dừng lại để nhìn về một hướng khác.
ĐÃ ĐẾN LÚC THOÁT KHỎI NỀN VĂN HÓA TRẢI ĐẦY THÔNG ĐIỆP HẠNH PHÚC
Trong lúc chúng ta đang suy tính phải làm thế nào để sắp đặt một tương lai hạnh phúc và thỏa mãn cho bản thân mình, thì nền văn hóa vây quanh ta, nền văn hóa đưa ra những gợi ý và đe dọa sẽ trục xuất chúng ta nếu không nghe lời nó. Thật vậy, một cách để xác định một nền văn hóa là qua tập hợp những quan niệm của nó và việc phải sống thế nào hay làm thế nào để có một cuộc sống hạnh phúc. Chúng ta không thiếu lời khuyên về vấn đề này.
Một trong những vấn đề chính mà chúng ta cần phải đối mặt là mục dù nhiều thông điệp được cho là biện pháp cải thiện cuộc sống nhưng có rất ít thông điệp thật sự được hình thành với dự định mang lại kết quả như vậy. Các thông điệp được hình thành và truyền đi với ý đồ khác. Phần lớn trong số đó là bán các sản phẩm với nhau. Nếu bạn mua loại xà phòng rửa bát này, thì bạn sẽ vui vẻ như ông chồng nội trợ trong quảng cáo. Nếu bạn xem chương trình tin tức truyền hình này (và các quảng cáo của nó) thì bạn sẽ hiểu biết hơn về thế giới.
Mặc dù những thông điệp từ các nhóm xã hội của chúng ta nhìn chung là có thiện chí, chúng đồng thời cũng đưa ra bộ khung định hình hành vi của chúng ta để phù hợp với nhu cầu của người khác – dù điều này có được dự tính trước hay nhận ra bởi những người truyền tải chúng hay không.
Kết quả là những thông điệp chúng ta nghe được hầu như luôn có hai mục đích. Thông điệp bề mặt thường thấy là: “Đây là cách để hạnh phúc hơn”, nhưng mục đích ẩn sâu bên trong và khó lòng phát hiện ra sẽ bóp méo thông điệp đó. Nếu chúng ta không có khả năng dự đoán và đánh giá những động cơ thay thế, thì chính thông điệp đó sẽ đưa chúng ta đi sai hướng.
Vì tất cả những lí do trên, chúng ta thường xuyên thấy mình đi trên con đường dẫn từ khổ sở đến viên mãn, nhưng đều sai hướng. Chúng ta có thể cho rằng điều này là kết quả của việc tự hủy hoại bản thân, ước vọng muốn chết, lợi ích thứ cấp hay đơn thuần chỉ là sự ngu ngốc. Nhưng những giải thích này thường không đúng và chỉ nhằm che đậy các tác động thật sự khiến chúng ta đi chệch hướng.
LÀM THẾ NÀO ĐỂ SỐNG KHỔ SỞ: HÃY ĐI THEO VÙNG TỐI
Trong những ảnh hưởng bắt nguồn từ nền văn hóa, tâm lí và sinh lí của chúng ta, thì dường như nỗ lực theo đuổi hạnh phúc là vấn đề mệt mỏi nhất, chúng ta đang bơi ngược một dòng chảy mạnh. Chắc hẳn chúng ta có thể nói rằng hạnh phúc trong những hoàn cảnh như vậy là trái với tự nhiên.
Nếu bạn đang gặp khó khăn khi di chuyển qua một vùng đất hoang vu và gặp phải một bức tường không thể xuyên thủng, thì giải pháp hợp lí duy nhất lúc này là nhìn quanh và thử đi theo một hướng khác. Khi nhận ra hàng nghìn cuốn sách nói về việc làm thế nào để được hạnh phúc không có tác động rõ ràng đến mức độ hài lòng với cuộc sống trên toàn cầu, thì có lẽ chúng ta nên chuyển sự chú ý sang giá sách gần như trống rỗng cạnh đó – giá sách dành riêng cho những cuốn sách hướng người ta đến một cái đích khác: sự đau khổ. Nếu đã nắm trong sự giàu có và những đặc quyền không gì sánh kịp mà chúng ta vẫn có thể không hài lòng, thì có lẽ đau khổ là sức mạnh thật sự của con người. Hãy cùng tối ưu nó.
Cuốn sách này đi ngược lại tất cả những hướng dẫn được cho là sẽ giúp người ta có được cuộc sống tốt đẹp. Nếu chúng ta chấp nhận đau khổ là mục tiêu của mình thì con đường nằm ở đâu? Do có rất ít những chỉ dẫn đến vùng đất mờ tối này, nên ai đó có thể nghĩ rằng sẽ hầu như không có nghiên cứu nào để chúng ta dựa vào. Trên thực tế, điều này hoàn toàn không đúng. Hàng triệu, có lẽ là hàng tỉ đô-la đã được chi cho việc nghiên cứu vấn đề làm thế nào để người ta trở nên khổ sở. Ngày nay, nếu muốn đau khổ thì chúng ta sẽ biết cách để có được nó.
Sự khổ sở không chỉ là một đích đến. Nó hơi giống như quần vợt: một bộ môn kĩ năng có thể được mài giũa và trở nên hoàn hảo. Trong cuốn sách này, bạn sẽ học được nhiều chiến lược khác nhau để ít hạnh phúc hơn. Trong quá trình đó, có thể bạn sẽ phát hiện ra bản thân mình đã thành thạo nhiều chiến lược trong số này và đã thực hành chúng thường xuyên rồi.
4 GÓC NHÌN VỀ MỘT LỐI SỐNG KHỔ SỞ
Phần thứ nhất “Chấp nhận lối sống khổ sở”: mô tả các đặc điểm cơ bản của một cuộc sống buồn chán: những việc bạn có thể làm hàng ngày để khiến bản thân đau khổ hơn.
Phần thứ hai “Làm thế nào để có lối suy nghĩ của một người đau khổ”, đặt bạn vào rạp chiếu phim của tâm trí và mô tả các chiến lược khiến tâm trạng xuống dốc thông qua những thay đổi trong suy nghĩ của bạn. Chỉ đơn giản bằng việc đặt sự chú ý của mình vào đâu, bạn có thể tạo nên sự đau khổ dù những hoàn cảnh bên ngoài của bạn có là gì. Hãy coi phần này như là một tập hợp các bài học về việc chống lại sự lưu tâm.
Phần thứ ba “Địa ngục là những người xung quanh”, mô tả các phương pháp để tối đa hóa sự đau khổ của chính bạn thông qua các mối quan hệ. Tương tác xã hội là một trong những khía cạnh phức tạp nhất của nhân loại, vì vậy sẽ tương đối dễ dàng để cản trở các mối quan hệ này.
Ở phần cuối cùng, “ Sống một cuộc đời vô nghĩa”, chúng ta sẽ có một cái nhìn rộng lớn hơn về sự tồn tại của con người và đặt ra câu hỏi làm thế nào để hướng con tàu cuộc sống về phía bờ gập gềnh hơn. Phần này gồm những bài thảo luận về các nguyên tắc hướng dẫn và chiến lược để loại bỏ bất cứ ý thức nào về mục đích đống của chúng ta.
LỐI SỐNG KHỞ SỞ – MỘT HÀNH TRÌNH GIAN NAN
Nghe có vẻ gian nan!
Vớ va vớ vẩn.
Trong một thế giới mà rất nhiều người buồn khổ với số mệnh của mình, thì nền văn hóa của chúng ta đã tạo ra một con đường cao tốc dẫn tới thung lũng đau khổ với hệ thống biển chỉ dẫn cực kỳ tốt, ai cũng có thể đi được và bằng cách này hay cách khác hầu hết mọi người đều đã đi.
Hầu hết các bài học nghe có vẻ quen thuộc. Nhiều bài học trong số đó là các câu châm ngôn mà bạn đã được nghe trong suốt cuộc đời mình – mặc dù để dễ được chấp nhận hơn, người ta đã giới thiệu chúng như là những con đường dẫn tới sự thỏa mãn. Vì vậy, hãy cứ thoải mái đi. Khi bước trên con đường này, bạn sẽ được vây quanh bởi hàng triệu người. Nền văn hóa mà chúng ta đang sống sẽ vạch ra lộ trình và cổ vũ bạn bước đi.
Lên xe đi, chúng ta sắp khởi hành rồi!
Hãy khám phá, vì kết thúc hành trình, bạn sẽ nhận được kết quả bất ngờ.
*Biên tập bởi đội ngũ Tâm Lý Học Ứng Dụng