[Hỏi] chào ad, em là 2k hiện giờ em học lớp 12. Em không biết mình đang gặp vấn đề gì nữa ad có thể tư vấn giúp em không và cách nào để khắc phục chúng.
Em là một học sinh học lực khá, nhiều năm được học sinh giỏi, cũng rất chăm chỉ. Từ trước đến giờ em học hành chăm chỉ, luôn chú ý nghe thầy cô giảng, làm bài tập đầy đủ, rất chủ động trong việc học, thậm chí lên cấp 3 em thức rất khuya để học, có thể là 1,2h sáng lận. Nhưng không hiểu tại sao năm 12 là năm nước rút, trong khi mọi người ai ai cũng đua nhau chuẩn bị về đích, thì em lại cảm thấy chán nản, mệt mỏi, học hành la lếch.
Hè em chỉ coi phim, ngủ, chơi, nhảy, dù có đi học thêm nhưng vẫn không vô được chữ nào, đi học em không tập trung nghe giảng, dù không nói chuyện, ghi chép đầy đủ nhưng đầu óc trên mây, không tài nào hiểu bài, về nhà thì quen vở đó, đến công thức cũng không thèm học. Cứ như thế 3 tháng hè trong đầu em không có chữ nào cả, nhiều khi cũng tự nhủ bản thân phải ngồi vào bàn học bài thì mới có tương lai nhưng vẫn không tác dụng gì cả, được 1 thời gian lại bỏ cuộc.
Em đã thử nhiều cách, em lập kế hoạch cho mình, đọc nhiều sách như tôi tài giỏi bạn cũng thế, giá như tôi biết những đều này trước khi thi đại học… nhưng không có hiệu quả. Em cũng đã tìm mơ ước cho mình, em muốn học quản trị kinh doanh, muốn học trường UEL vì phù hợp kinh tế gia đinh, em biết mình muốn gì nhưng lại không có động lực thực hiện nó. Làm ơn tư vấn giúp em với. Em cảm ơn. (Hoa Anh Đào)
[Đáp]
Chào Hoa Anh Đào,
Cảm ơn em đã gửi chia sẻ của mình đến Tâm lý học Ứng dụng.
Đầu tiên, Milcah thấy rằng em có nhận thức bản thân rất tốt, em biết mình muốn gì và cần phải làm gì để đạt được nó, bản thân em cũng có xuất phát điểm tốt: là một học sinh khá giỏi, chăm chỉ và chủ động trong học tập. Bên cạnh đó, Milcah cũng nhận thấy em đang rơi vào “hành vi tự hủy hoại hiệu suất” – là một thuật ngữ được sử dụng khi một người cố ý thực hiện một hành động ngăn cản mình tiến bộ hay tự cản trở bản thân làm điều mình muốn.
“Hành vi tự hoại hiệu suất” này có thể đến từ nhiều nguyên nhân, mà một trong số đó là từ trạng thái stress và mất tự chủ về ý chí. Em hãy dành thời gian suy nghĩ xem:
- “Cảm nhận của mình là gì khi nghĩ đến việc thi đại học?”
- “Trạng thái mệt mỏi và chán nản mà mình có bắt đầu từ khi nào?”
- “Có hiện tượng, sự việc, biến cố nào xảy ra dẫn đến những thay đổi trong thói quen học tập, sinh hoạt của mình không? Nếu có thì sự việc đó là gì và mình đã giải quyết được chưa?”
Sau khi trả lời được những câu hỏi trên thì có lẽ em đã nắm bắt được tốt hơn tình trạng của bản thân mình và hiểu được nguyên nhân dẫn đến tình trạng này.
Trong khoa học về não bộ thì “sự tự chủ của ý chí” giống như một loại cơ bắp, tức là “tự chủ” cũng có cơ chế mệt của nó: khi sử dụng quá nhiều “sự tự chủ”, ta lại có xu hướng dễ mất tự chủ, từ đó dẫn đến những hành vi mà bản thân không kiểm soát được. Đối với trường hợp của em, Milcah để ý em có viết “từ trước đến giờ em học hành chăm chỉ, luôn chú ý nghe thầy cô giảng, làm bài tập đầy đủ, rất chủ động trong việc học, thậm chí lên cấp 3 em thức rất khuya để học, có thể là 1,2h sáng lận”. Ở đây, em thấy mình rất biết sử dụng “sự tự chủ” để hoàn thành tốt việc học trước đây, nhưng có thể do sử dụng quá nhiều “sự tự chủ” lại thêm tâm lý lo lắng, căng thẳng thường gặp trong giai đoạn quan trọng này nên dẫn đến việc em bị “mất tự chủ”, hình thành “hành vi tự hủy hoại hiệu suất”.
Để cải thiện tình trạng này, em có thể cho phép mình dành thời gian nghỉ ngơi một ngày trong tuần, hoặc một vài tiếng trong ngày để tránh bị quá tải. Nghỉ ngơi ở đây khác với việc em “xem phim, ngủ, chơi, nhảy…”, mà có nghĩa là để cho não bộ nghỉ ngơi thật sự. Em có thể tập thể dục 30 phút mỗi ngày, hoặc tập ngồi thiền trong 5-10 phút đều rất tốt cho cơ thể và tâm trí. Ngoài ra, em có thể tập hít thở chậm với nhịp độ 15 giây một lần hít vào hoặc thở ra và duy trì trong vòng 20 phút sẽ giúp em cải thiện sự tự chủ và ý chí của mình.
Bên cạnh đó, Milcah muốn em hiểu rằng động lực chỉ là lí do để em bắt đầu, còn thói quen mới là thứ giúp em đi đến đích. Em đã có trong tay mình rất nhiều công cụ học tập hữu ích và em vẫn luôn học tốt trong suốt 11 năm qua, vì vậy em hoàn toàn yên tâm rằng chỉ cần mình bắt tay vào hành động, thiết lập và duy trì thói quen mỗi ngày thì em chắc chắn sẽ đạt được điều mà em muốn. Milcah tặng em 2 bài viết này, hi vọng sẽ cung cấp thêm cho em các phương pháp hữu ích để em có thể đạt được mục tiêu của mình:
https://tamly.blog/vi-sao-ta-luon-hao-hung-khi-dat-muc-tieu-nhung-khi-hiem-hoan-thanh/
https://tamly.blog/hanh-vi-tu-huy-hoai-hieu-suat-va-5-cach-khac-phuc/
Chúc em sớm tìm được cho mình phương pháp phù hợp để cải thiện bản thân và vượt vũ môn thành công nhé!
Thân mến,
**********
*Tham vấn tâm lý độc quyền tại Tâm lý học ứng dụng
– Ad Milcah –
*Nếu bạn có bất kì vấn đề tâm lý nào cần hỗ trợ, hãy chia sẻ với chúng tôi tại đây: https://airtable.com/shr6Rm3y4do6mfjGb