Bí mật cảm xúc – khi một ngày tâm trạng của bạn không còn biến đổi thất thường?

Trong một ngày, bạn có thể dễ dàng vui vì được sếp khen bạn làm rất tốt, nhưng cũng có thể buồn ngay lập tức khi nghe tin một người thân bị ốm hoặc giận dữ vì cô nàng người yêu khó chiều. Lạ thay, dù cảm xúc là của bạn, đi bên bạn suốt 24/7, vậy nhưng bạn chẳng thể kiểm soát được chúng: bạn chẳng thể ép mình hạnh phúc khi trong lòng đầy nỗi buồn, cũng chẳng thể giận dữ một ai khi người đó làm cho bạn vui. 

VẬY CẢM XÚC LÀ GÌ? 

Cảm xúc là một chu kỳ vô tận của các tín hiệu điện hóa từ não bộ phản ánh nhận thức của chúng ta trước một sự vật/sự việc. Hay nói cách khác cảm xúc giống như trạng thái hóa học của não. Phản ứng hóa học diễn ra khi chúng ta gặp một sự vật/sự việc, từ đó dẫn đến kết quả thay đổi trạng thái ban đầu của não bộ (từ buồn sang bất ngờ, từ hạnh phúc sang giận dữ,…). Cụ thể hơn, ảnh hưởng của sự vật/sự việc lên não bộ, khiến não bộ phản ứng lại bằng cách điều chỉnh các phản ứng sinh lý ví dự như tiết hormone ảnh hưởng đến cảm xúc buồn, vui, giận dữ,… và các phản ứng hành vi như chảy nước mắt, tim đập nhanh,… Ngay lập tức, yếu tố sinh lý và hành vi cũng đưa thông tin lại não bộ để não bộ gọi tên trạng thái cảm xúc đang tồn tại.

Theo Robert Plutchik, tiến sĩ tâm lý người Mỹ, có 08 loại cảm xúc cơ bản vui vẻ, buồn bã, sợ hãi, chán ghét, giận dữ, ngạc nhiên, hy vọng, và tin tưởng. Dù một ngày chúng ta có thể gặp hàng trăm sự việc với vô vàn trạng thái tâm lý khác nhau thì vẫn sẽ xoay quanh 8 loại cảm xúc cơ bản hoặc là sự kết hợp của 8 cảm xúc này.

Nhiều người cho rằng, cảm xúc vui vẻ, hy vọng, tin tưởng là các cảm xúc tốt, ngược lại sợ hãi, chán ghét, giận dữ là những cảm xúc xấu và tồn tại trong cuộc sống càng ít càng tốt. Tuy nhiên, cảm xúc là một phạm trù trung tính, bởi vậy, không cảm xúc tốt hay xấu, mọi cảm xúc đến với chúng ta đều là sự cân bằng của cuộc sống. Bạn sẽ không thể hiểu thế nào là vui, nếu chưa từng biết buồn, sẽ chẳng bao giờ hy vọng nếu không tường tin tưởng. 

Hơn thế nữa, mỗi cảm xúc đến đều có một mục đích khác nhau, giúp bạn điều chỉnh hành động của bản thân để phù hợp với hoàn cảnh. Khi bạn vui vì đạt thành tích tốt, cùng là lúc bạn biết mình cần phải tiếp tục cố gắng hơn; khi bạn chán ghét công việc 8 tiếng ngồi văn phòng mỗi ngày, đó là lúc bạn biết mình cần thay đổi môi trường làm việc mới nhiều năng lượng hơn,…

CUỘC ĐỜI LÀ MỘT CHUỖI DÀI LIÊN TỤC CÁC CẢM XÚC

Chúng ta cảm nhận về cuộc sống bằng một chuỗi trạng thái cảm xúc dài vô tận, đan xen lẫn nhau: Có buồn, có vui, có hạnh phúc cũng có nhiều lúc chán nản, giận dữ hay sợ hãi. Sự khác nhau giữa mỗi người trong xã hội chính là biểu đồ cảm xúc của cuộc đời. Nhưng sau cùng, ước mong lớn nhất của chúng ta luôn là cố gắng để trạng thái hạnh phúc được tồn tại lâu nhất, với có tần suất cao nhất trong cuộc sống của mình.

Chắc chắn, bạn cũng đã ít nhiều lần suy nghĩ về việc làm sao cho mình hạnh phúc, vui vẻ hơn phải không? Hãy xuất phát từ bản chất của cảm xúc hạnh phúc, đó là khi ta gặp gỡ những sự vật/ sự việc khiến các hormone mang lại cảm giác hưng phấn, thoải mái tiết ra nhiều hơn. Bởi vậy có thể nói, thực chất hạnh phúc luôn tồn tại ở trong mỗi chúng ta. Nó chính là các hormone Endorphin, Dopamine, Serotonin; Oxytocin,…đang chờ được kích hoạt. Chiêm nghiệm lại những thứ từng làm bạn vui và liệt kê lại chúng, đó chính là các chất xúc tác để khởi động hormone hạnh phúc đang tồn tại trong bạn đó.

Cuối cùng, đừng quên tôn trọng các trạng thái cảm xúc khác của mình như buồn, chán, giận dữ hay chán nản, đừng xua đuổi nó mà hãy để nó là liều thuốc cân bằng cuộc sống, để bạn tiến bộ, phát triển và cảm nhận rõ hơn về niềm vui và hạnh phúc mỗi ngày.

Hormone 

Hoạt động tạo ra hormone

Tác dụng của hormone 

Endorphin

Được giải phóng trong quá trình thực hiện các hoạt động tập luyện

Tác dụng ngăn chặn cơn đau và xoa dịu cảm giác khó chịu, củng cố thể lực và cho bạn cảm thấy tràn đầy năng lượng.

Dopamine

Rượu bia và các chất kích thích chứa cocain, nicotin chứa một hàm lượng Dopamine đáng kể.

Dopamine còn được nạp vào cơ thể khi chúng ta bằng cảm giác hoàn thành.

Mang lại niềm vui và cảm giác hài lòng tức thời.

Khi đạt được càng nhiều thành tựu, hoàn thành càng nhiều mục tiêu thì mức độ thỏa mãn càng tăng cao.

Serotonin

Được kích hoạt khi con người nhận được lời khen, sự công nhận, được yêu thương

Tạo ra động lực để con người vẫn không ngừng phấn đấu để vươn lên

Nó cũng khiến mỗi người hiểu rõ cộng đồng đóng vai trò quan trọng thế nào trong sự phát triển của mình. Bất kì ai cũng cần một cộng đồng làm chỗ dựa và mục tiêu để chiến đấu và chiến thắng.

Oxytocin

Não sẽ tự động sản sinh bất cứ khi nào bạn thực hiện hành vi âu yếm, ôm ấp và các tương tác gần gũi khác về mặt cơ học.

Đưa những người yêu nhau đến một trạng thái hạnh phúc tột độ, hình thành sự đồng cảm và gắn kết sâu sắc giữa hai phía.

BÍ MẬT ĐỂ HỌC CÁCH LÀM CHỦ CẢM XÚC

Cảm xúc xuất phát từ tiềm thức của chúng ta, bởi vậy điều khiển cảm xúc thường không phải là điều dễ dàng, nhưng chúng ta hoàn toàn có thể học cách làm chủ cảm xúc. 

Những người có khả năng năng nhận biết và thấu hiểu cảm xúc của mình cũng như người khác, chế ngự cảm xúc để thích ứng với hoàn cảnh chính là những người có chỉ số EQ cao.

EQ là do bẩm sinh và quá trình tiếp thu và rèn luyện từ khi chúng ta còn nhỏ, EQ cũng có thể thay đổi nếu chúng ta cố gắng cải thiện nó ở thời điểm hiện tại bằng cách: Làm chủ được bản thân khi rơi vào trạng thái cảm xúc buồn, chán, giận dữ và gia tăng cảm xúc vui vẻ, hạnh phúc, hy vọng và tin tưởng mỗi ngày. 

Hãy cùng học cách:

  1. Nhận thức cảm xúc: Liên tục lắng nghe và suy nghĩ kỹ về cảm xúc mình đang có
  2. Điều chỉnh hành vi và tâm trạng của mình cho phù hợp với hoàn cảnh: Nhận định lại tình hình, bình tĩnh, hít thở sâu, để những cảm xúc tiêu cực nhanh chóng được chấn an,…
  3. Sau cùng, hãy đưa ra những quyết định và hành động phù hợp hơn.

Trên đời này, bạn có thể bị thiếu thốn, bạn có thể không hoàn hảo, thậm chí bạn có thể bị dị tật. Nhưng có một thứ bạn không thể thiếu trong cuộc sống, đó là các CẢM XÚC. Không có khái niệm cảm xúc tốt hay xấu, vì chúng đều giúp chúng ta hoàn thiện cuộc sống của mình. Việc chúng ta cần làm là học cách thấu hiểu chúng, làm chủ các chúng, để hạnh phúc nhiều hơn mỗi ngày nhé bạn.

*Bài viết độc quyền tại Tâm lý học ứng dụng

Steppe

Chia sẻ ý kiến của bạn:

Chia sẻ

Hãy khám phá bí quyết thấu hiểu bản thân, định hướng cho tương lai để làm chủ cuộc sống của bạn ngay hôm nay!TÌM HIỂU NGAY
+